รายงานจาก IEA ชี้ เศรษฐกิจ คลื่นความร้อน และเทคโนโลยีล้วนดันความต้องการไฟฟ้าทั่วโลกพุ่งสูง คาดการณ์ว่าความต้องการไฟฟ้าทั่วโลกในปี 2024 และ 2025 จะเติบโตเร็วที่สุดในรอบสองทศวรรษ โดยโซลาร์เซลล์เพียงแหล่งเดียวจะตอบสนองความต้องการไฟฟ้าที่เพิ่มขึ้นได้ถึงครึ่งหนึ่ง
รายงาน Electricity Mid-Year Update ของ International Energy Agency (IEA) คาดการณ์ว่าความต้องการไฟฟ้าทั่วโลกจะเพิ่มขึ้นประมาณ 4% ในปี 2024 เพิ่มขึ้นจาก 2.5% ในปี 2023 ถือเป็นอัตราการเติบโตต่อปีที่สูงที่สุดนับตั้งแต่ปี 2007 และคาดว่าจะเติบโตต่อเนื่องในปี 2025 ที่ 4% เช่นกัน
พลังงานหมุนเวียนมาแรง แต่ถ่านหินยังไม่ลด
แหล่งพลังงานหมุนเวียนมีแนวโน้มเติบโตอย่างรวดเร็ว โดยสัดส่วนพลังงานหมุนเวียนในการผลิตไฟฟ้าทั่วโลกจะเพิ่มจาก 30% ในปี 2023 เป็น 35% ในปี 2025 และปริมาณไฟฟ้าที่ผลิตจากพลังงานหมุนเวียนทั่วโลกในปี 2025 คาดว่าจะแซงหน้าถ่านหินเป็นครั้งแรก โดยคาดการณ์ว่าโซลาร์เซลล์เพียงอย่างเดียวจะตอบสนองความต้องการไฟฟ้าที่เพิ่มขึ้นทั่วโลกได้ประมาณครึ่งหนึ่งในช่วงปี 2024 และ 2025 และเมื่อรวมกับพลังงานลมแล้ว จะสามารถตอบสนองได้มากถึงสามในสี่
อย่างไรก็ตาม การผลิตไฟฟ้าจากถ่านหินทั่วโลกไม่น่าจะลดลงในปีนี้ เนื่องจากความต้องการที่เพิ่มขึ้นอย่างมากในจีนและอินเดีย ส่งผลให้ปริมาณการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ (CO2) จากภาคพลังงานไฟฟ้าทั่วโลกทรงตัว โดยมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเล็กน้อยในปี 2024 และลดลงในปี 2025
อย่างไรก็ตามยังคงมีความไม่แน่นอนอยู่มาก เช่น การผลิตไฟฟ้าพลังงานน้ำของจีนที่ฟื้นตัวอย่างรวดเร็วในช่วงครึ่งแรกของปี 2024 จากจุดที่เคยผลิตได้ต่ำสุดในปี 2023 หากแนวโน้มการเพิ่มขึ้นนี้ยังคงดำเนินต่อไปในช่วงครึ่งหลังของปี อาจส่งผลต่อการผลิตไฟฟ้าจากถ่านหินลดลง และส่งผลให้ปริมาณการปล่อยมลพิษจากภาคพลังงานไฟฟ้าทั่วโลกในปี 2024 ลดลงเล็กน้อย
การขยายตัวของเศรษฐกิจ และ AI ดันความต้องการไฟฟ้าเพิ่มขึ้น
เศรษฐกิจหลักบางแห่งของโลกกำลังมีการใช้ไฟฟ้าเพิ่มขึ้นอย่างมาก โดยความต้องการในอินเดียคาดว่าจะพุ่งสูงถึง 8% ในปีนี้ เนื่องจากเศรษฐกิจที่ขยายตัวและคลื่นความร้อนที่รุนแรงขึ้น จีนยังมีแนวโน้มที่จะมีความต้องการไฟฟ้าเพิ่มขึ้นอย่างมากที่ระดับมากกว่า 6% อันเป็นผลมาจากการเติบโตในภาคบริการและภาคอุตสาหกรรมต่างๆ รวมถึงการผลิตเทคโนโลยีพลังงานสะอาด
ขณะที่ในสหรัฐอเมริกา แม้ปริมาณความต้องการไฟฟ้าจะลดลงในปี 2023 เนื่องจากสภาพอากาศที่ไม่ร้อนรุนแรงมากนัก แต่มีการคาดการณ์ว่าความต้องการไฟฟ้าจะกลับมาฟื้นตัวในปีนี้ที่ 3% เนื่องจากการเติบโตทางเศรษฐกิจของประเทศ ความต้องการระบบทำความเย็นที่เพิ่มขึ้น และภาคส่วนศูนย์ข้อมูลที่กำลังขยายตัว ซึ่งตรงกันข้ามกับสหภาพยุโรปที่จะเห็นการฟื้นตัวของความต้องการไฟฟ้าที่ค่อนข้างน้อย โดยคาดการณ์ว่าจะเติบโตเพียง 1.7% หลังจากหดตัวอย่างต่อเนื่องเป็นเวลา 2 ปี ท่ามกลางผลกระทบจากวิกฤตพลังงาน
นอกจากนี้ การใช้เครื่องปรับอากาศที่เพิ่มขึ้นทั่วโลกยังคงเป็นแรงขับเคลื่อนที่สำคัญของความต้องการไฟฟ้า รายงานพบว่า หลายภูมิภาคเผชิญกับคลื่นความร้อนรุนแรงในช่วงครึ่งปีแรกของปี 2024 ซึ่งส่งผลให้ความต้องการไฟฟ้าสูงขึ้น และระบบไฟฟ้าตึงตัว ขณะที่การเติบโตอย่างก้าวกระโดดของปัญญาประดิษฐ์ (AI) ทำให้ศูนย์ข้อมูลของบริษัทเทคโนโลยีต่างๆ มีความต้องการใช้ไฟฟ้าที่เพิ่มขึ้นมาก โดยรายงานเน้นย้ำถึงความไม่แน่นอนที่หลากหลายเกี่ยวกับความต้องการไฟฟ้าของศูนย์ข้อมูล รวมถึงความเร็วในการปรับใช้ การใช้งาน AI ที่หลากหลายและขยายตัว
ทั้งนี้ การเติบโตของความต้องการไฟฟ้าสะท้อนให้เห็นถึงบทบาทที่เพิ่มขึ้นของไฟฟ้าในเศรษฐกิจโลก และผลกระทบจากคลื่นความร้อนที่รุนแรง ซึ่งแม้พลังงานหมุนเวียนจะเติบโต แต่ยังต้องเร่งความเร็วเพื่อบรรลุเป้าหมายด้านพลังงานและสภาพภูมิอากาศ โดยจำเป็นต้องขยายการผลิตพลังงานสะอาดเพิ่มขึ้นและเสริมสร้างระบบไฟฟ้าเพื่อรองรับความต้องการไฟฟ้าที่เพิ่มขึ้น และข้อมูลปริมาณการใช้ไฟฟ้าของศูนย์ข้อมูลที่ถูกต้องจะมีความสำคัญต่อการวางแผนพลังงานในอนาคต
ที่มา: International Energy Agency (IEA)